Angst

Angst is de rijke bron van al je nachtmerries.  In je nachtmerrie word je geconfronteerd met de angsten die je wereldmodel overdag je persoonlijk onbewuste indrukt omdat het voor jou dagelijks functioneren heel onhandig is dat je steeds overspoeld wordt door je angst.

Laten we eerst eens kijken wat angst is en in welke vormen het opduikt in je angstdromen.

1- Wat is angst

Angst heeft een heel belangrijke functie want het is de natuurlijke reactie van je lichaam en geest op dreigend gevaar. Het is een signaal van je lichaam dat je in beweging moet komen om een gevaar te bestrijden of juist te ontlopen. Angst uit zich in de zogeheten vecht-of-vluchtreactie. 

Dat kan een gevaar van buitenaf zijn, bijvoorbeeld iemand die dreigt om je in elkaar te slaan maar ook een gevaar wat vanuit jezelf komt. Vaak is dit een onbewuste angst. Je voelt je bang maar kan geen directe oorzaak aanwijzen.

Wanneer angst geen functie heeft, dan spreken we over ongezonde angst. Deze angst kan jouw leven in hoge mate beperken en verzieken en ervoor zorgen dat je uit je flow en persoonlijke kracht raakt.

2 - Oorzaken van angst

Angst kan allerlei oorzaken hebben. Deze oorzaken zijn in te delen in 5 hoofdgroepen:

1- Aangeboren gevoeligheid voor angst.(HSP = High sensitive person)

Zo’n 20% van de mensen bezitten een gevoeliger zenuwstelsel dat eerder reageert op prikkels uit de omgeving. Dit kan zich dan als angst uiten. Sommige mensen zijn daardoor van nature angstiger/voorzichtiger dan andere mensen.

2- Ontstaan bij de geboorte

Bij een geboortetrauma komen er bijvoorbeeld extreme niveaus van stresshormonen vrij. Bij deze baby’s houdt dat een blijvende invloed  op hun leven. 

Andere belangrijke oorzaken vanuit de kindertijd kunnen het krijgen van te weinig aandacht, tekort aan lichamelijk contact of te weinig voeding, zijn. 

De gevolgen voor de algemene gezondheid en de invloed van deze angst op deze levens blijken langdurig te zijn.

3-  Aangeleerde angst

Je kunt jezelf ook bang maken. Uit proeven op dieren is gebleken dat het steeds weer herhalen van een pijnlijke prikkel gecombineerd met een bepaalde associatie ook angst kan veroorzaken. 

Dezelfde prikkel, of een die erop lijkt, zorgt dan voor angstgevoelens of een paniekaanval. Bijvoorbeeld als je een hond een koekje geeft en daarna pijn doet. Als de hond de associatie maakt, weigert het op een gegeven moment het koekje. 

Dit noemen we de Pavlov reactie. Dit principe gaat ook op voor mensen. Het voordeel is dat aangeleerde angst ook weer afgeleerd kan worden.

4-  Cultuur gebonden

Angst wordt grotendeels cultureel en historisch bepaald. Angst voor God in de Middeleeuwen, voor aanslagen in onze tijd of fundamentalistische stromingen, angst voor de robotisering of Kim Jung Un en Donald Trump. 

Bij kinderen kan het ook ontstaan door de invloed van televisie en gewelddadige films. In onze huidige tijd speelt ook sociale media( pesten) een grote rol.

5-  Niet kunnen accepteren

Mensen hebben ervaringen en koppelen daar een emotie aan. Soms gaan deze emoties gepaard met geluiden maar meestal met beelden en gevoelens zoals gewaarwordingen, gedachten, gevoelens en herinneringen.

Vaak beoordelen mensen deze emotionele ervaringen en hun gevolgen als problematisch en gaan ze zich ertegen verzetten of proberen deze te controleren en te vermijden. Het is aangetoond dat deze vermijding leidt tot een versterking van problemen. Normale angst kan hierdoor bijvoorbeeld problematisch worden.

2- Oorzaken van angst in nachtmerries

Er bestaan vele soorten ongezonde angst die zich laten zien in je nachtmerrie. Om het overzichtelijk te houden hebben we deze ingedeeld in meerdere hoofdgroepen:

• Paniek/ paniekaanvallen

Paniek is de hevigste vorm van angst. Bij een paniekaanval, word je onverwacht heel erg bang of krijg je een heel onaangenaam gevoel. Je lichaam doet plotseling alsof er gevaar is en je bent bang dat je flauwvalt. 

Het gevoel dat je niet meer kunt ademen, een hartaanval krijgt, gek wordt of geen controle meer hebt. Je wilt zo snel als mogelijk uit de situatie wegvluchten. Denk eens aan de opkomende gevoelens van paniek tijdens het geven van een presentatie.

Wanneer iemand regelmatig last heeft van paniekaanvallen, bang is voor nieuwe aanvallen of zijn gedrag aanpast vanwege de angst voor paniekaanvallen, noemen we dit een paniekstoornis.

Een paniekstoornis kun je zien als een plotselinge, intense angst voor een paniekaanval. Het vermijden van situaties, die een paniekaanval kunnen uitlokken, wordt agorafobie genoemd en beperkt mensen vaak enorm in hun bewegingsvrijheid. 

Bijna vier procent van de mensen wordt geteisterd door zo’n stoornis op een bepaald moment in zijn of haar leven. Dit gaat vaak gepaard met een ernstige depressie.

• Fobie

De meest voorkomende angststoornis is een fobie. Bij een specifieke fobie ben je bang voor een bepaald voorwerp, dier of situatie. Dit kan van alles zijn. Veel voorkomende fobieën zijn:

• Angst voor spinnen
• Vliegangst
• Angst voor liften
• Hoogtevrees
• Bang voor bepaalde dieren zoals spinnen of honden.
• Bang voor de tandarts

Je onderliggende overtuiging is dat het voorwerp of de situatie zelf echt gevaarlijk is: de spin is levensgevaarlijk,  de hond kan bijten of de tandarts gaat je blijvend pijn doen. Ongeveer tien procent van de Nederlanders heeft last van een specifieke fobie. 

Een fobie komt voor in verschillende gradaties. Iemand gilt een beetje bij het zien van een spin terwijl een ander op het bed springt, niet meer te bedaren is en heel hard om hulp gaat krijsen.

• Sociale fobie

Als je last hebt van een sociale fobie of sociale angststoornis, ben je in sociale situaties bang om negatief beoordeeld of afgewezen te worden. 

Voorbeelden hiervan zijn spreken in het openbaar, naar een feestje gaan, een vergadering bijwonen, in een restaurant eten, een openbaar toilet gebruiken of nieuwe mensen ontmoeten. Ook kan het zijn dat je bang bent om te spreken voor een groep.

• Piekeren of gegeneraliseerde angststoornis

Als je heel veel piekert over allerlei zaken en dit maar niet los kunt laten, heb je misschien een gegeneraliseerde angststoornis. Deze mensen slapen ook vaak slecht doordat ze ’s avonds en ’s nachts blijven piekeren.

• Ziektevrees

Bij ziektevrees of hypochondrie ben je bang dat je een ernstige lichamelijke ziekte hebt. Als je iets voelt in je lichaam of een vreemd plekje denkt te zien, ben je bijvoorbeeld bang dat je kanker hebt. Je vindt het moeilijk om je gerust te laten stellen door de dokter.

• Dwangstoornis

Bij deze aandoening, die ook wel obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) wordt genoemd, raak je van streek van gedachten of beelden die steeds terugkeren (dwanggedachten of obsessies). 

Je bent bijvoorbeeld bang dat je besmet raakt, de controle verliest, fouten maakt of je ongepast zult gedragen.

Je voelt een overweldigende drang om bepaalde dingen te doen (dwanghandelingen of compulsies) die deze gedachten neutraliseren, zoals wassen, allerlei rituelen, steeds opnieuw controleren, enzovoort. 

Deze stoornis leidt vaak tot depressie en treft tussen de een en de twee procent van de bevolking in haar  leven.

Een bekend voorbeeld is smetvrees. Dat is de obsessieve angst om vies of besmet te raken. Heb je last van smetvrees, dan voel je je gedwongen om je omgeving, kleding of lichaam voortdurend schoon te maken.

• Gegeneraliseerde angststoornis (GAS)

Dit is kort gezegd de neiging je voortdurend over van alles en nog wat zorgen te maken. In gedachten stel je je voor wat er allemaal mis kan gaan en bedenk je allerlei manieren om dat te voorkomen. 

Deze stoornis gaat vaak gepaard met lichamelijke stressverschijnselen als slapeloosheid, overmatige spierspanning, maag-darmproblemen, enzovoort.

• Posttraumatische stressstoornis (PTSS)

Hierbij is sprake van buitensporige angst veroorzaakt door eerdere blootstelling aan een dreiging of verwonding. Voorbeelden van traumatische ervaringen zijn verkrachting, fysiek geweld, ernstige ongelukken en oorlogservaringen. 

Vaak is er sprake van herbeleving van de traumatische ervaring in de vorm van nachtmerries of flashbacks en vermijding van situaties die deze verontrustende herinneringen oproepen.

Mensen met PTSS hebben vaak last van verhoogde prikkelbaarheid, sterke schrikreacties en bovenmatige alertheid.  Alcohol- en drugsmisbruik komen hierbij vaak voor. Net als depressies en gevoelens van wanhoop.

3- Wat kun je doen aan je angst?

Wanneer een angst je leven dermate beperkt, is het verstandig om professionele hulp in te schakelen. Dat kan afhankelijk van de klacht een psychiater, psycholoog, coach of een andere gespecialiseerde therapeut zijn.

In het geval van nare dromen kun je ook zelf aan de slag gaan door met de droom aan de slag te gaan en zo de bewustwording en de beleving van je droom en je perceptie hiervan te veranderen.

4- Tenslotte

Het is dus onnodig om met angstgevoelens uit je nachtmerries te blijven rondlopen. Er zijn genoeg mogelijkheden om er vanaf te komen.

Dat kan met behulp van lucide dromen, mindfulness, meditatie, zelfhypnose, traditioneel droomwerk of yoga. Of een combinatie hierva

Zo zorg jij ervoor dat je leven steeds meer in haar natuurlijke flow komt en een uiting wordt van wat je echt wilt.

PS: Wist je dat je op deze site een gratis training kunt volgen en gratis boekjes kunt downloaden? Doe dat en ontdek hoe jij de volgende stap kunt zetten in je persoonlijk meesterschap