Nachtangst

Iemand, die aan nachtangst lijdt, schrikt ineens wakker, voelt zich bang en maakt een verwarde indruk. Eigenlijk is wakker niet helemaal de juiste benaming want de persoon is niet echt bewust wakker. In sommige gevallen wordt iemand wel bewust wakker. Je bent dan verward en gedesoriënteerd. Meestal herinnert diegene zich er de dag daarna ook helemaal niets meer van.

Soms wordt dit ontwaken vergezeld van een harde kreet. Nachtangsten duiken het vaakst op in de diep slaap, ook wel non remslaap genaamd. Nachtangst, ook wel bekend onder de Latijnse naam~ Pavor Nocturnus, lijkt op een nachtmerrie maar is het absoluut niet.

1- Wat is verschil tussen de nachtmerrie en nachtangst?

Iemand die wakker wordt na een nachtmerrie kent vaak nog elk detail van deze angstdromen. Iemand die lijdt aan nachtangsten vergeet alles, is vaak totaal in de war en zeer angstig.  Het andere verschil is dat nachtmerries optreden tijdens de remslaap terwijl nachtelijke angsten zich voordoen tijdens de diepe, non remslaap.

Waar een nachtmerrie te maken heeft met dromen en plaatsvinden in de droomfase (remslaap), heeft nachtangst niks te maken met dromen. Nachtangst vindt plaatst in de 3e en 4e slaapfase. Bij nachtangst is er niet of nauwelijks sprake van beelden, en betreft het dus een soort van onverklaarbaar gevoel van paniek en angst.

Bij nachtmerries zijn vaak veel beelden, geluiden, gevoelens en een verhaal betrokken, net als bij dromen. De zintuigen spelen dus eigenlijk een veel grotere rol in nachtmerries. Dromen worden vaak niet zo goed onthouden, we onthouden slechts de meest bizarre dromen.

Nachtmerries daarentegen onthouden we vaker omdat deze vaak erg heftig of bizar zijn en meer impact op ons hebben. Bij nachtangst wordt de volgende dag bijna nooit wat herinnert.

2- Symptomen van nachtangst

• Kans op slaapwandelen tijdens de paniekaanval.
• Plotseling rechtop in bed zitten.
• Verward en gedesoriënteerd.
• Ogen zijn wijd open of dicht.
• Schreeuwen, jammeren, mopperen.
• Slaande en schoppende bewegingen.
• Agressief en verzet bij aanraking.
• Versnelde ademhaling en hartslag.
• Hoge bloeddruk.
• Zeer opgewonden.
• Omgeving niet herkennen.
• Hevig zweten.
• Snelle ademhaling, hoge hartslag en bloeddruk.
• Volgende ochtend geen herinnering aan de aanval.

3- Oorzaak nachtangst

Wat de oorzaak is voor nachtangst is onbekend. Er lijkt een erfelijke aanleg mee te spelen. Kinderen, die aan nachtangst lijden, hebben vaak een ouder die hier ook last van heeft gehad.

De overgang naar de diepe slaap lijkt niet goed te verlopen bij mensen met nachtangst. Een onregelmatig slaappatroon en slapeloosheid kunnen van invloed zijn. Net als stress, overspannen zijn, angst en traumatische ervaringen.

Er zijn medicijnen zoals tricyclische antidepressiva en MAO-remmers, die nachtangsten veroorzaken of kunnen verergeren. Dit kunt u nalezen in de bijsluiter van het medicijn. Ook alcohol en drugs hebben eenzelfde effect.

Helaas is het erg moeilijk om nachtangsten te vermijden, ook bij kinderen. Een kind met nachtangsten wordt moeilijk wakker en laat zich niet troosten. Een ouder kan op zo'n moment niet zoveel doen behalve zorgen dat het kind zich niet bezeert. De angst gaat na een paar minuten vanzelf over.

Als een kind steeds rond dezelfde tijd, na het in slaap vallen,  last krijgt van nachtangst, dan kan het kind vlak daarvoor wakker gemaakt worden. Doe dit dan ongeveer een vijftien minuten voor het tijdstip waarop de nachtangst ontstaat. Zo kan een kind weer opnieuw beginnen aan een slaapcyclus waardoor de overgang naar de diepe slaap soms zonder problemen verloopt,

4- Wie hebben er meer last van nachtangst?

Nachtangst (night terror) komt meer voor bij kinderen dan bij volwassenen. Meestal komt het voor bij kinderen tussen de twee en de zes jaar en vaker bij jongens dan bij meisjes. Ongeveer 6% van de kinderen heeft night terrors tegenover 1% van de volwassenen.

5- Hoe vaak heeft iemand last van nachtangst?

Vooral bij jonge kinderen kan de frequentie van aanvallen hoog liggen. Dit kan variëren van één keer per week tot zelfs meerdere keren per nacht! Dit kan ook een aantal weken aanhouden en plotseling weer stoppen. Bij oudere kinderen met nachtangst ligt de frequentie doorgaans lager en komt het meestal maximaal 1 tot een paar keer per maand voor.

6- Is nachtangst gevaarlijk?

In principe niet. Maar waar in de remslaap de spieren volledig ontspannen en verlamd zijn (slaapverlamming) gebeurt dit tijdens zo’n nachtelijke angstaanval niet. Hierdoor gebeurt het dat de slaper in paniek om zich heen gaat slaan en schoppen. Dit vergroot de kans dat iemand zichzelf of de bedpartner verwondt tijdens een aanval.

Als je vaker last hebt van slaapangst, of je vermoed dat je dit hebt, is het dus niet onverstandig om je slaapomgeving hier wat op aan te passen. Hou er rekening mee wat je bijvoorbeeld op je nachtkastje zet en wat je in de naaste omgeving van je bed zet. Je kunt er ook voor kiezen om apart van je partner (indien die je hebt) te gaan slapen.

Goed doorslapen is belangrijk voor mensen met nachtangst. Mensen, die lijden aan slapeloosheid, maken een grotere kans op nachtangst. Het kan helpen om jezelf te ontspannen voor je gaat slapen. Je kunt hierbij denken aan zelfhypnose, yoga, ademhalingsoefening, mediteren of mindfulness.

7- Wat te doen als iemand een nachtangst aanval heeft?

Het is vooral heel belangrijk dat je kalm blijft en rustig wacht tot de nachtangst over is (Deze kan soms wel twintig minuten duren). Raak deze persoon niet aan als dat niet nodig is want dit kan de angst en paniek alleen maar vergroten. De persoon kan er agressief op reageren. Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen te bedenken waarin je iemand tegen zichzelf moet beschermen en je hem of haar in bedwang moet houden.


Het kan bijvoorbeeld helpen om rustig te praten of te zingen. Wanneer hij of zij, wat gekalmeerd is, kan je voorzichtige aanraking proberen, bijvoorbeeld over de hand of door het haar.

Hou er ook rekening mee dat de persoon met nachtangst zelf verward is en vaak geen flauw idee heeft wat er gebeurd. Vragen wat er aan de hand is, kan hij of zij niet beantwoorden en kunnen zelfs een averechts effect hebben. Pas dus op met wat je vraagt.

8- Het voorkomen van nachtangst

Soms worden slaapmiddelen voorgeschreven om de aanvallen te verminderen. Een slaapmiddel zorgt ervoor dat je beter doorslaapt. Er bestaan echter geen medicijnen die nachtangsten voorkomen.

Volwassenen worden soms verwezen naar een psycholoog. Dit kan iemand helpen om de aanvallen onder controle te houden. Zelfacceptatie en zelfkennis kunnen je helpen om bepaalde angsten in je dagelijkse leven te verhelpen en verminderen zodat er minder aanleiding zou kunnen zijn voor de nachtangst om op te duiken.

Slaapadviezen zoals een regelmatig slaapritme hanteren en het vermijden van stress, alcohol en cafeïne, kunnen een positief effect hebben.

Bron: https://www.inslaap.nl/
Bron: https://www.slingeland.nl/