Burn out

Bijna een miljoen mensen kampen met burn out klachten omdat na maanden of jarenlang werken onder ongezonde druk, zonder rustpauze of vakantie,  je lichaam en geest  moe uitgeput en overspannen zijn geraakt.  Maar hoe weet je dat je in een burn out zit en hoe kan je een burnout voorkomen?

1- Hoe kom je in een burn out terecht?

Dat gebeurt als je jezelf te veel wegcijfert waardoor je geen grenzen meer stelt naar anderen. Niet meer aangeeft wat je wel of niet aan kan. Als gevolg hiervan neem je te veel hooi op je vork en hierdoor overlaad je je systeem. Dit blijf net zo lang doorwerken totdat je helemaal uitgeput bent.

Je bent uitgeblust en opgebrand want je lijf en je brein schreeuwen om rust en aandacht. Dit allemaal terwijl jij denkt dat je langer moet doorwerken omdat je steeds minder energie hebt om alles af te krijgen.

Burn out klachten komen de laatste jaren steeds vaker voor omdat we bijna de hele dag ( op onze slaap na) aan het communiceren zijn en zo openstaan voor prikkels. Dat maakt het moeilijker om je grenzen te bewaken.

2- Wat is het verschil tussen overspannen en burn-out?

Mensen vragen zich soms af wat het verschil is tussen overspannenheid en burn out. Overspannen zijn ontstaat in een relatief korte tijd, in drie tot zes maanden. Er is een herkenbare relatie met een pijnlijke gebeurtenis of stressvolle periode. Overspannen zijn duurt relatief kort. Symptomen zijn:

• Vaak moe
• Lusteloosheid
• Piekeren
• Prikkelbaarheid
• Het gevoel dat problemen zich opstapelen

Deze symptomen zie je ook bij burn out maar bij burn-out is er meer aan de hand. Voorafgaand aan burn-out bestaat er een langdurig proces van overbelasting. Deze overbelasting wordt echter vaak niet herkend maar als normaal gezien waarbij er naar eventuele klachten niet geluisterd wordt.

Bij burn out is er ook een veranderde reactie in de hersenen gevonden: De EEG laat een vlakkere reactie zien dan bij gezonde mensen. Dit betekent dat mensen met een burn-out meer moeite hebben informatie automatisch te verwerken waardoor zij dit compenseren door informatie bewust te verwerken.

Dit vergt een grotere mentale inspanning. Dit verklaart mogelijk de geestelijke vermoeidheid die bij burn out patiënten veel voorkomt.

3- Kenmerken burn out

• Als je je gedurende een lange periode moe, leeg, uitgeput of opgebrand voelt
• Steeds minder zin om iets te doen of te beginnen
• Je hebt moeite om je te concentreren
• Je wordt vergeetachtig
• Niet meer genieten van de eenvoudige en kleine dingen van het leven
• Slapeloosheid
• Last van nachtmerries
• Onaangenaam naar anderen toe tot aan agressief toe
• Hartkloppingen
• Rugpijn
• Continue doodmoe
• Lusteloos zijn
• Eindeloos piekeren
• Je bent onredelijk en drammerig
• Hoofdpijn of migraine

Als je een aantal van deze tekenen herkent, is de kans inderdaad groot dat je in een burn out zit. Het is belangrijk om met je dokter of huisarts te overleggen of er andere medische oorzaken zouden kunnen zijn maar in de meeste gevallen is de kans groot dat je aan burn out lijdt.

4- Oorzaak burn out

Een tekort aan een aantal chemische stoffen in de hersenen (neurotransmitters noemt men deze), zorgt ervoor dat je levenslust verliest, vermoeid bent, niet meer uitrust en vaak ook last hebt van slaaptekort. Je lijkt geen controle meer te hebben over je leven.

Een overmaat aan adrenaline of stresshormonen zorgt er namelijk voor dat je geest en lichaam continue aan het werk zijn, hard werken en daardoor uitgeput raken. Je kan geen puf meer zeggen. Je onthoudt je lichaam en geest het noodzakelijke rust en herstel.

Bij burn-out is er vaak sprake van continue en persoonlijk energieverlies

Daar zijn verschillende oorzaken voor zoals:

• De relatie en omgang met anderen, collega’s, cliënten, patiënten, leerlingen, kinderen, vraagt teveel van je.
• Je bent te perfectionistisch.
• Te hoog verwachtingspatroon van anderen, jezelf, het werk of wat de rest van het leven van je vraagt.
• Gebrek aan hulp of gewoon te veel zelf willen doen.

Hierdoor ontstaat een verstoring van de balans tussen wat je dragen kunt en wat je dragen moet. Met andere woorden tussen je draaglast en je draagkracht.

Draaglast:

– Je verplichtingen (werk, gezin, vrije tijd)

– Wat er plaatsvindt in je leven

– Problemen in je leven

Draagkracht:

– Je geestelijke en emotionele kracht

– Je fysieke vermogens

– Hulp en ondersteuning van anderen

Een belangrijk doel in de behandeling is het herstellen van dit evenwicht door:

– de draaglast (tijdelijk) te verminderen en de draagkracht te versterken

5- Klachten bij burn-out:

1. Lichamelijk en geestelijk vermoeid, verminderde mentale belastbaarheid.
2. Verhoogde vermoeidheid na geestelijke inspanning.
3. Uitputting na lichamelijke inspanning.
4. Langdurige opbouw van klachten, signalen vaak wel gemerkt, maar niet herkend als belangrijk.
5. Twee of meer verschillende andere symptomen zoals: pijn in de spieren, nek of rug; niet meer kunnen ontspannen, piekeren, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, duizeligheid, maag- of darmklachten.

6- Herstel burn out

Elke cliënt is uniek en vraagt dan ook om een persoonlijke aanpak want geen mens is hetzelfde. De onderstaande voorbeelden zijn keuzes die gemaakt kunnen worden tijdens de behandeling.

1. Herstel van je energiebalans

• Wanneer voel je spanning? Of ben je echt moe? Houd het bij en onderneem actie
• Je dagelijks patronen aanpakken: pak je rustmomentjes, niet te lang blijven doorgaan, wees alert op wanneer je te lang doorgaat, regelmatig mentaal loslaten en ontspannen
• Ontspanningsoefeningen, meditatie, ademhalingsoefeningen om los te laten, mindfulness of leren lucide dromen( om de oorzaak aan te pakken)
• Je lichamelijke conditie verbeteren: meer bewegen, lekker wandelen en regelmatig sporten geven je lichaam en geest de natuurlijke ontspanning die ze nodig hebben
• Gezonde verhouding tussen inspanning en ontspanning, plicht en plezier

2. Geleidelijke toename van activiteiten

Om uit een burn-out te komen, is het belangrijk om een juiste balans te vinden tussen inspanning en ontspanning. Meestal is afremmen belangrijker dan aansporen.

3. Veranderen van gedachtepatronen

Beperkende, negatieve gedachten kunnen een belangrijke oorzaak zijn van stress en overbelasting, daarom is het van belang om negatieve, beperkende gedachten te leren herkennen en te veranderen in werkzame en positieve gedachten.

7- Burn out voorkomen

Om een burn out te voorkomen mag je meer op je zelf vertrouwen. Veel vaardigheden, die je nodig hebt om deze tragedie te voorkomen, zitten al in je:

• Nee zeggen als je nee wilt zeggen
• Leren delegeren
• Beter je grenzen stellen
• Assertiever worden
• In het juiste perspectief denken
• Met de juiste perceptie kijken
• Omgaan met stress of angst
• De situatie relativeren

8- Tips bij burn out

Mocht je de pech hebben en wel in een burn out terecht komen, dan volgen hier een paar tips die je helpen om weer in een goede gezondheid te verkeren:

• Accepteer je klachten. Ze zijn er niet voor niets. Luister naar de signalen van je lichaam.
• Neem de tijd. Je hebt tijd nodig om te herstellen. Dit gaat niet binnen enkele dagen of weken.
• Zet jezelf op de eerste plaats. Je kunt alleen goed voor anderen zorgen, als je goed voor jezelf zorgt.
• Zoek hulp als je het gevoel hebt dat je zelf niet verder komt, of steeds terugvalt.
• Houd vol.