Parasomnia

Parasomnia is de verzamelnaam voor ongewoon gedrag of ongewone bewegingen terwijl je slaapt.

 Bij parasomnia lijkt het alsof iemand wakker is, maar in werkelijkheid slaapt zij en weet niet wat zij doet. Je kunt hierbij denken aan slaapwandelen, nachtmerries, tandenknarsen en ritmische bewegingen van het lichaam Vele aandoeningen zijn onschuldig en komen vaak op kinderleeftijd voor. Andere zijn vervelend en kunnen leiden tot onder andere slapeloosheid.

Hier volgt een beschrijving van de meest voorkomende vormen van parasomnia:

1- Verward wakker worden

Hierbij word je plotseling wakker vanuit de slaap. Dit gebeurt vooral in de eerste helft van de nacht. Daarbij heeft u last van verwardheid in het denken en gedrag. Soms kan het gedrag gewelddadig zijn, waarbij u tegenstribbelt of zelfs agressief kunt zijn. Bij kinderen kunnen de aanvallen er soms opvallend uitzien, waarbij het lijkt of het kind dwars door u heen staart.

2- Slaapwandelen

 Van slaapwandelen is sprake wanneer je tijdens je slaap regelmatig uit bed gaat en iets gaat doen. Dit kunnen routinehandelingen zijn, die je normaal gesproken alleen overdag doet. Het kan ook zeer opvallend gedrag zijn, zoals het verplaatsen van meubilair.

3 - Nachtangst

Bij nachtangst kom je tijdens de slaap plotseling overeind. Vaak gaat dit samen met gillen, huilen, een snelle ademhaling en zweten. Het lijkt alsof je zeer angstig bent. Het kan zijn dat jij je actief verzet tegen pogingen van anderen om je te kalmeren. Meestal word je niet volledig wakker en ga je weer gewoon verder met slapen. De volgende morgen herinner je je niets meer van wat er gebeurd is.

Als je tijdens de nachtangst wel wakker wordt, voel jij je verward en gedesoriënteerd. Nachtangst komt vaak voor aan het begin van de nacht. Meestal heeft dit niets te maken met een droom of nachtmerrie. Het komt het meeste voor bij kinderen, maar ook wel bij volwassenen.

4 - REM-sleep behaviour disorder

Hiermee bedoelen we vreemde gedragingen tijdens de Remslaap (dit is de droomslaap). Normaal verlammen de spieren tijdens de Remslaap. Bij REM-sleep behaviour disorder treedt die verlamming niet op en kun jij je droom gaan ‘uitoefenen’. 

De gedragingen komen overeen met de inhoud van de droom die je op dat moment ervaart, en kunnen verschillend zijn. Opvallend is dat het vaak agressief gedrag is.

5 - Nachtmerries

Nachtmerries zijn bijzonder angstige dromen met erg negatieve emoties, waaruit je meestal wakker schrikt. Bijna altijd kan iemand zich de droom nog goed herinneren. De nachtmerries kunnen variëren van een achtervolging, vallen, herhalen van een vervelende gebeurtenis tot eigenlijk alles wat een mens angst kan aanjagen. 

Als je wakker bent geworden, is het snel duidelijk dat het maar een droom was. Door de nachtmerries slaap je vaak slecht en ben je de volgende dag moe. 

Daarnaast kunnen nachtmerries ervoor zorgen dat u niet meer durft te gaan slapen of durft door te slapen. Hierdoor kun je slapeloosheid ontwikkelen. Oorzaken van nachtmerries zijn vaak een trauma, stress en of PTSS.

6 - Slaapkreunen

Tijdens de nacht kun je een geluid maken dat op kreunen lijkt. Meestal bent jij je er zelf niet van bewust, maar stoort het de bedpartner wel.

7 - Tandenknarsen

Tandenknarsen is het over elkaar schuiven van de boven- en ondertanden tijdens de slaap. Hierbij kan een knarsend geluid ontstaan. Door het tanden knarsen ontstaan er slijtvlakken op de tanden waardoor het glazuur afslijt. 

Het is vaak de tandarts die het tandenknarsen opmerkt, wanneer deze het herkenbare afslijten van de tanden en kiezen ziet. Je tandarts of een gespecialiseerde tandarts behandelt deze aandoening vaak met een bitje. Dit voorkomt verdere beschadiging van de tanden.

8 - Ritmische bewegingen tijdens de slaap

Hierbij maak je ritmische bewegingen die zich steeds herhalen. Dit gebeurt vaak net voor het in slaap vallen of tijdens de overgang van wakker naar slapen in de hypnagoge staat. 

Typische vormen zijn ‘bodyrocking’ waarbij het hele lichaam in een ritmische beweging heen en weer schudt, of ‘headbanging’ waarbij iemand herhaaldelijk met het hoofd tegen de kussens of het matras slaat. Het komt vooral voor bij kleuters en jonge kinderen. Soms blijft het tot in de volwassen leeftijd bestaan.

Bron: Jeroen Bosch Ziekenhuis