Amplificatie

Om de producten van het onbewuste te kunnen interpreteren, onderzoekt de analytische psychologie de betekenis van de beelden, begrippen en symbolen die het onbewuste voortbrengt met een psychologisch verantwoorde methode. Deze methode heet amplificatie.

1- Wat is amplificatie?

Amplificatie vormde een belangrijk onderdeel in de interpretatie-­methode van dromen  en andere uitingen van het onbewuste door Carl Gustav Jung. Hij zag de uitingen van het onbewuste als ingebed in een ‘psychologisch weefsel’ van het menselijke verleden, DNA en trachtte hun betekenissen te achterhalen door hen aan universele, mythische beelden uit alle tijden te relateren.

Cultuurhistorische en mythische paralellen verhelderen en verruimen de betekenis van een bepaald motief zonder het te vervreemden van haar oorsprong. Bij de interpretatie gaat bijna altijd om een symbolische vertaling en bijna nooit om een letterlijke vertaling.

2- Hoe werkt het?

Door zich met onbewuste uitingen zo duidelijk en uitvoerig mogelijk uiteen te zetten, komen persoonlijke, unieke en algemene universele betekenissen van het persoonlijke onbewuste en het collectief onbewuste naar boven. Jung achtte persoonlijke kenmerken echter niet individueel, maar vergelijkbaar met collectieve kenmerken uit alle tijden. Na het vergaren en bestuderen van amplificerend materiaal erkent de dromer zelf wat daarvan voor hem wel en niet klopt.

De amplificatie van creatieve uitingen van het onbewuste, zoals dromen, wetenschap en kunstwerken, maakt gebruik van methodes van verschillende disciplines. Het meest lijkt ze echter nog op de tekstuitleg van Bijbelse teksten. De term ‘exegese’ betekent zo veel als uitleg of toelichting. Vooral amplificeren met behulp van een droom is een veel beproefde methode.

3- Dromen en amplificatie

De specifieke betekenis van een symbool wordt duidelijk noch door ‘in het wilde’ weg te fantaseren, noch door in een willekeurig droomsymbolenboek na te lezen wat het zou betekenen. De specifieke betekenis van een droomsymbool wordt pas helder uit gefocust onderzoek en gedisciplineerde associatie.

Ongedisciplineerde of ‘vrije’ associatie (Freud) leidt, zoals Jung observeerde, altijd naar een complex van degene die vrij associeert. En maakt de zaken alleen maar ingewikkelder om te duiden.  Onbeteugelde associatie zou dan ook te diep gaan en te ver verwijderd worden van de betekenis van het gekozen (droom) symbool. De duiding gaat verloren in de diepte en onbegrensdheid van het collectief onbewuste en zo voorbijgaan aan de directe feedback of nut voor de dromer.

Amplificatie echter omzeilt dit gevaar, om er niets in te leggen wat er niet in zit. Haar discipline brengt aan het licht met welke betekenissen een symbool wel verbonden is. Zij omgeeft een symbool met verwante symbolen en bewijst zijn betekenis met hun betekenissen. De dromer kan dan bij zichzelf ten rade gaan of de betekenis op hem of haar van toepassing is.