Narcolepsie

Narcolepsie is een waak/slaapstoornis. Het bekendste kenmerk van narcolepsie is slaperig zijn en bijna onbedwingbare slaapaanvallen hebben overdag. Ook wanneer patiënten ’s nachts voldoen geslapen hebben, kunnen ze dagelijks last hebben van slaapaanvallen.

1- Hoe ontstaat narcolepsie?

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat narcolepsie met kataplexie meestal wordt veroorzaakt (>90%) door een tekort van twee gerelateerde hersenstoffen, genaamd “hypocretin-1” en “hypocretin-2”. Dit tekort is het gevolg van een auto-immuun reactie van het lichaam.

2- Wat zijn de symptomen?

• 
  

  Slaapaanvallen

Dit gaat over het hebben van slaapneigingen overdag en soms een voortdurend gevoel van oververmoeidheid. Het voelt alsof je een aantal nachten bijna niet geslapen hebt. Deze toegenomen vermoeidheid kan leiden tot verschillende ongewilde, korte (10 à 30 minuten) slaapperiodes die met name optreden in rustige omstandigheden en/of tijdens passieve bezigheden (bijvoorbeeld onder het tv kijken, een boek lezen, vervelend of saai zittend werk, vergaderingen).

De onbedwingbare neiging om overdag in slaap te vallen voelen patiënten meestal aankomen. Soms kan een patiënt door inspanning of actief bezig zijn een slaapaanval onderdrukken maar dat heeft als gevolg dat hij of zij zich de rest van de dag vermoeid voelt en prikkelbaar is. Vrijwel alle patiënten (95% – 100%) hebben last van deze klachten.

• 
  

  Kataplexie

Ongeveer 60-70% van de patiënten heeft naast narcolepsie ook kataplexie. Dit zijn korte spierverslappingen die worden uitgelokt door bepaalde emoties of inspanningen, zoals hard lachen, woede, een plotselinge ontmoeting of tijdens sport. Meestal zijn het de spieren van de nek, gezicht en de benen die in eerste instantie verslappen. Een aanval van kataplexie duurt maar enkele seconden, hooguit enkele tientallen seconden.

• 
  

  Slaapverlamming

Slaapverlamming (slaapparalyse) komt veel voor bij narcolepsie. Omdat bij patiënten de remslaap kort na het inslapen, of zelfs direct bij het begin van de slaap kan optreden, is men zich nog wel bewust van de omgeving maar niet in staat zich te bewegen. Wat erg beangstigend kan zijn.

Je kunt slaapverlamming zien alsof je droomt terwijl je nog volledig bewust bent. Het bijzondere is dat je vaak droomt van de plek waar je slaapt. Een slaapverlamming gaat vaak over in een vals ontwaken wat je kunt zien als een nachtmerrie terwijl je nog gewoon bij bewustzijn bent. Ongeveer 30% van alle patiënten heeft regelmatig last van slaapverlamming.

• 
  

  Hypnagoge hallucinaties

Een ander opvallend kenmerk dat bij een kwart van de narcolepsie patiënten voorkomt, zijn hypnagoge hallucinaties (niet te verwarren met gewone hallucinaties). Hypnagoge hallucinaties zijn kortdurende, zeer levendige droombeelden die nauwelijks van de realiteit te onderscheiden zijn.

Tijdens de droom ziet, hoort en voelt de patiënt van alles. Vaak met een beangstigend karakter. Deze hallucinaties duren meestal slechts enkele minuten, zelden langer dan tien minuten. Ze treden op tijdens bij het in slaap vallen maar kunnen ook overdag tijdens een slaapaanval opduiken.

• 
  

  Een onregelmatige slaap

Meer dan de helft van de patiënten klaagt over een oppervlakkige en onrustige slaap met heel vaak wakker worden. Vaak worden ze reeds na een of twee uur wakker en dit herhaalt zich dan meerdere malen per nacht. Ook ligt men vaak lange periodes wakker (één tot twee uur).

Ook kan de nachtelijke slaap nog verstoord worden door het optreden van angstdromen, nachtmerries en onvrijwillige lichaamsbewegingen, zoals schoppende bewegingen tijdens het slapen.

• 
  

  Andere klachten

Dit zijn klachten die, ofschoon niet typisch voor narcolepsie alleen, toch veelvuldig worden vermeld bij mensen die last hebben van narcolepsie. Zoals:

• Automatisch gedrag
  Bij heftige vermoeidheid kan de patiënt een vorm van “automatisch gedrag” vertonen. Zoals het uitvoeren van taken die achteraf niet meer worden herinnerd.
  Voorbeelden van automatisch gedrag zijn dat wat je schrijft steeds onduidelijker wordt, tijdens het spreken onverstaanbaar worden, op de verkeerde halte van de bus stappen, bij het naar huis lopen in de verkeerde straat terechtkomen of plotseling ontdekken dat men de deur van een ander huis wil openen.
• Concentratie- en geheugenstoornissen (black-outs)
  Zeer frequent wordt geklaagd over een zeer slecht geheugen. Uitgebreid psychologisch onderzoek heeft dit echter nooit kunnen aantonen. Blijkbaar gaat het hier om inprentingstoornissen te wijten aan het feit dat men zijn aandacht onvoldoende kan vasthouden.
• Problemen met gezichtsvermogen.
  De toegenomen slaperigheid gaat vaak gepaard oogleden die dichtvallen en wazig of dubbelzien.

3- Wat zijn de gevolgen van narcolepsie?

Mensen met narcolepsie worden ten onrechte door hun omgeving vaak versleten voor lui en ongeïnteresseerd. De slaapaanvallen, maar zeker ook de kataplexie, hebben grote psychosociale gevolgen voor de meeste patiënten. Omdat de symptomen zich over het algemeen tussen het 15e en 30e levensjaar openbaren hebben ze grote impact op iemands leven, zoals problemen met studeren, werken en sociale contacten.

4- Hoe kan het bestreden worden?

Voor de ernstige slaperigheid overdag kunnen stimulerende middelen zoals Ritalin of Modiodal worden voorgeschreven. Vaak worden antidepressiva voorgeschreven om spierverslapping te voorkomen.

In ieder geval is een goede voorlichting over het omgaan met narcolepsie belangrijk. Net als bij de meeste slaapstoornissen kan veel bereikt worden door een gezonde levensstijl en het aanleren van gewoontes die de klachten verminderen.

5- Wat kan je zelf doen?

• Drink geen alcohol en eet geen zware maaltijden en gerechten.
• Plan van tevoren de korte slaapjes die je overdag gaat nemen.
• Beweeg veel en zo vaak mogelijk.
• Zoek de buitenlucht en het daglicht op.
• Vermijd stress en stressvolle situaties.
• Ga op dezelfde tijden naar bed.
• Plan een zo lang mogelijke slaap.

 

Bron 1:http://narcolepsie.nl/wat-is-narcolepsie/

Bron 2: https://www.allesovernarcolepsie.nl/